Istorija interneta

Nastanak i razvoj interneta je vezan za istrazivanje tokom 60-tih godina kada je agencija ARPA (Advanced Projects Agency) pod upravom ministarstva odbrane u SAD napravila racunarsku mrezu. Nadalje tokom 70-tih dolazi sve vishe do povezivanja univerziteta i institucija, a kako se ukazala potreba i za standardizovanjem prenosa podataka razvijen je TCP i IP. Nacionalan fondacija za nauku NFS je 1985. godine u SAD formirala istu paralelnu mrezu NSFNET. Posto su se superracunari pokazali preskupom varijantom stoga se 1995. godine prekida projekat a mrezu su koristile komercijalne organizacije za elektronsku mrezu i druge namene. Izraz internet prvi put se pojavio 1982. godine kad je DARPA pustila u opticaj internet protokol (IP). Timothy Berners - Lee engleski naucnik 1989. godine predstavlja World Wide Web (WWW) cija je namena da pomogne komunikaciju iozmedju ljudi na razlicitim lokacijama. WWW je vrshio revoluciju interneta medjutim tokom ranih 90-tih znatno se uvecava broj korisnika zbog jednostavnosti koriscenja multimedijalnih dokumenata. Izmedju 1993 i 1996. godine dramaticno se promenio nacin koriscenja interneta.

Razvoj interneta u jugoslaviji

Istorija Interneta u Jugoslaviji1 počinje u februaru 1996. godine2 kada je nacionalna akademska
mre�a preko provajdera BeoTelNet-a spojena na Internet. Svi Internet servisi postali su dostupni
korisnicima u Jugoslaviji, ali je korisnička populacija bila ograničena na akademski krug
(saradnici fakulteta i naučnih instituta). Iste godine počinju sa radom prvi domaći provajderi na
komercijalnoj osnovi, čime je obezbeđena dostupnost Interneta i ne-akademskim korisnicima.
Već 1997. godine odr�an je prvi naučni skup o Internetu (SITJ, 1997). Do 2002. godini broj
Internet provajdera narastao je na 60. Najva�niji su Eunet (www.EUnet.yu, kapacitet zemaljskog
linka - 34Mbs, kapacitet satelitskog linka - 45Mbs) u privatnom, i PTT Srbija NET (www.ptt.yu,
kapacitet - 16Mbs) u dr�avnom vlasni�tvu. Izlazi 17 časopisa namenjenih korisnicima
kompjutera i mre�e (najkvalitetniji je Svet kompjutera, www.sk.co.yu), operativno je desetak
domaćih pretra�ivača (najpotpuniji, najpopularniji i najefikasniji je Krstarica,

www.krstarica.com.yu), a broj registrovanih domena u aprilu 2002. dosegao je blizu trinaest
hiljada. Kada se uzme u obzir broj stanovnika, prema ovom poslednjem pokazatelju Jugoslavija
zaostaje za Slovenijom i Hrvatskom, ne�to malo prednjači u odnosu na Makedoniju, a mnogo u
odnosu na Bosnu i Hercegovinu (www.yutrend.com, 2002).

Sa stanovi�ta pojedinca, dve elementarne pretpostavke kori�ćenja Interneta su raspolaganje
telefonskom vezom i posedovanje računara, odnosno slobodan ili plaćen pristup telefonskoj liniji
i računaru (povezivanje sa Internetom za privatna lica u Jugoslaviji ja sada praktično moguće
samo preko telefonskog modema). U sada�njem trenutku, četvrtina domaćinstava u Jugoslaviji
nema fiksnu telefonsku vezu, najče�će zbog nepostojanja tehničkih uslova za uvođenje (zbog
nerazvijenosti infrastrukture) i/ili zbog visoke cene tro�kova uvođenja (zavisno od lokacije
tro�kovi uvođenja telefonske linije kreću se od jedne do dve prosečne mesečne plate). U pogledu
pokrivenosti teritorije telefonskim vezama stanje u Crnoj Gori je ne�to bolje od stanja u Srbiji, i
znatno bolje u gradskim naseljima u poređenju sa seoskim. No neposedovanje telefonske linije
ne mo�e se smatrati pravom preprekom za kori�ćenje Interneta, jer vi�e od polovine
domaćinstava ima telefonsku vezu, ali nema računar.

Ne postoje pouzdani statistički podaci o broju računara u Jugoslaviji. Oslanjajući se na
podatke iz istra�ivanja na uzorcima3, procenjuje se da su domaćinstva početkom 2002. godine
raspolagala sa 435.000 računara. Skoro svako sedmo domaćinstvo u Jugoslaviji imalo je računar,
u Srbiji skoro svako �esto, a u Crnoj Gori svako deseto. Od ukupnog broja računara u vlasni�tvu
domaćinstava, u Srbiji se nalazi 96%, a u Crnoj Gori 4% (proporcije populacije su 92% prema
8%). Unutar Srbije vlasnici računara koncentrisani su u gradovima (25% prema 6% u seoskim
naseljima), dok je u Crnoj Gori ova razlika manje izra�ena (12% prema 8%), no prevashodno
zbog pretvaranja seoskih naselja u predgrađa. Odnos broja stanovnika i domaćinstava4 na jedan
računar iznosi: za Jugoslaviju - 19 i 6.41, za Srbiju - 18 i 6.25, i za Crnu Goru - 38 i 10.1.